Yapay mesane, idrar kesesi kanser veya başka nedenlerden dolayı alınan hastanın kendi bağırsağından alınan bir parçanın idrar kesesi haline getirilmesi işlemidir. Bu ameliyatta üreter adı verilen idrar kanallarının uçları bağırsaktan yapılan yeni mesaneye bağlanır. Bağırsak mesanenin bir ucu dış idrar kanalına (üretra) bağlanır. Böylece böbreklerden gelen idrar bu bağırsak mesanede birikir ve dış idrar kanalı ile dışarı atılır.
Bağırsak mesane ameliyatı açık ya da robotik yöntemle yapılabilir. Robotik Cerrahi ile karın açılmadan ve bağırsaklara el değmeden yapay mesane ameliyatı yapılabilir. Ameliyat sırasında önce bağırsaklardan bir bölüm ayrılır. Bu ayrılan parça küre şekline getirilir. Böbreklerden gelen her iki idrar yolu bu keseye bağlanır. Oluşturulan bu yeni mesanenin bir tarafı da, dış idrar yoluna bağlanır. Ameliyattan sonraki 15. gün hastanın idrar sondası çıkarılır ve hastalara yapay mesaneleri ile idrar yapma eğitimi verilir. İdrar yapmayı öğrenmek yaklaşık 4-5 gün sürer.
Bağırsak mesane, mesanesi çıkarılan bazı hastalara yapılır. Mesanenin çıkarılması işlemine sistektomi adı verilir. Mesane çıkarıldıktan sonra, idrar kesesinin yerini alacak yani idrarı depolayacak yapay bir mesaneye ihtiyaç duyulur. Mesane kanseri, sık görülen bir kanser türüdür. Mesane kanserinin bazı türleri, idrar kesesinin kaslarına geçer. Bu durumda en uygun tedavi, mesaneyi tamamen çıkarmaktır. Aksi takdirde hastalık ilerleyerek mesane dışına çıkar ve başka organlara sıçrayabilir.
Bazen mesane kanseri kası tutmasa bile, mesanenin içini tamamen doldurur. Öyle ki mesanedeki kanser dokusu, kapalı ameliyat yöntemiyle temizlenemeyecek kadar çoktur. Bu durumda da, idrar kesesi tamamen çıkarılır.
Mesanenin alınması bazen kanser dışı nedenlerden dolayı da gerekebilir. Örneğin mesane tüberkülozu gibi enfeksiyonlar, beyin ya da omurilik yaralanmalarına bağlı idrar kesesinin hacminin aşırı derecede azaldığı durumlarda mesanenin alınması gerekebilir.
Böbreklerde hidronefroz adı verilen şişme varsa, kreatin seviyesi yüksekse, karaciğer testlerinde bozukluk varsa yapay mesane ameliyatı yapılmaz. Ayrıca ellerini iyi kullanamayan, el melekeleri iyi olmayan kişiler, çok yaşlı, yaşam beklentisi düşük olan, demans problemi olan kişiler yapay mesane için uygun aday değildir.
Bağırsak mesane ameliyatının en önemli avantajı “hayat kalitesini düşürmemesi” ve “sosyal olarak kabul edilebilir olması” dır. Çünkü yapay mesanede hasta torba taşımak zorunda kalmaz. İdrarını normal idrar deliğinden yapar.